Ovaj potez Podgorice ponovo otvara bolno pitanje odnosa između dve, formalno bratske, države koje dele duboke istorijske, kulturne i nacionalne veze. Međutim, politička realnost u poslednjoj deceniji sve češće pokazuje da se Crna Gora udaljava od Srbije – i to ne samo retorički, već i kroz konkretne međunarodne poteze, prenosi

.

Istorijski kontekst: od savezništva do političkog raskola

nekada su zajedno branile slobodu, kulturu i identitet srpskog naroda. Od Petrovića do savezne države SCG, njihova bliskost bila je više od običnog političkog saveza – bila je stvar identiteta. No, posebno nakon 2006. i referenduma o nezavisnosti, zvanična Podgorica sve češće vodi politiku koja se u Beogradu percipira kao otvoreno suprotstavljena srpskim nacionalnim interesima.

Priznavanje tzv. Kosova 2008. godine bio je prvi veliki udarac. Iako je tadašnji režim to pravdao „evroatlantskim integracijama“, u srpskom korpusu u Crnoj Gori i šire, ovaj čin je doživljen kao izdaja. Sada, 16 godina kasnije,

taj kurs ne samo da ne menja – ona ga intenzivira.

Savet Evrope i politička težina odluke

nije samo tehnička organizacija – to je institucija koja šalje političke poruke i oblikuje međunarodne norme. Glasanje za prijem tzv. Kosova u ovu organizaciju nije neutralan čin. To je nedvosmislen signal priznanja njegove državnosti i legitimiteta, uprkos činjenici da pet članica EU (među kojima su Španija, Grčka, Kipar, Rumunija i Slovačka) to ne priznaju, baš kao ni značajan deo međunarodne zajednice, uključujući Rusiju i Kinu.

Za Srbiju, koja se diplomatski bori da očuva svoj suverenitet nad južnom pokrajinom, glas Crne Gore nije samo simbolički bolan – on ima direktne posledice na poziciju Beograda u međunarodnim forumima.

“Brukanje Njegoševe Crne Gore”

Oni koji Crnu Goru doživljavaju kao dio šireg srpskog identitetskog prostora – kako kroz istoriju, tako i kroz kulturu – sve češće govore o „brukanju Njegoševe Crne Gore“.

, koji je pisao o srpskom rodu, koji je bio mitropolit i vladar, danas je u velikoj meri potisnut iz zvanične naracije crnogorskih vlasti. Umesto toga, dominira politika identitetske distance od Srbije – kroz jezičke, istorijske i političke revizije.

Quo vadis, Crna Goro?

Pitanje koje se danas postavlja nije samo političko, već i identitetsko: kuda ide Crna Gora? Da li je spremna da žrtvuje tradicionalno bratstvo sa Srbijom zarad trenutnih geopolitičkih poena na

? I šta to dugoročno znači za stabilnost regiona, u kojem je svaka etnička, verska i istorijska linija već dovoljno napeta?

Za Srbiju, ovaj čin Crne Gore dolazi kao potvrda da više ne može računati na bezrezervnu podršku čak ni od onih s kojima deli veru, jezik i poreklo. Za Crnu Goru, međutim, ova odluka može biti dvosekli mač – jer produbljuje jaz unutar samog crnogorskog društva, u kojem znatan broj građana i dalje sebe vidi kao deo srpskog kulturnog prostora.

U svakom slučaju, odnosi dve države ulaze u novu fazu – onu u kojoj se bratstvo više ne podrazumeva.

Bonus video: