Miša Bačulov priveden je danas pod sumnjom da je planirao da izazove građanski rat u Srbiji insceniranjem sopstvenog trovanja kako bi optužio vrh države. Istraga je dovela i do hapšenja njegovog saučesnika, a u jednom od zaplenjenih snimaka Bačulov se navodno konsultuje sa osobom koja pominje ricin — izuzetno otrovnu supstancu. Nadležni najavljuju dalje korake i istragu bezbednosnih službi.

Ricin je izuzetno jak biološki otrov biljnog porekla, koji se dobija iz semena biljke ricinus (Ricinus communis), poznate i kao biljka krastavca ili ricinusovog ulja. Iako se iz istih semena industrijski proizvodi korisno ricinusovo ulje, sam ricin je nusprodukt koji je smrtonosan i u mikroskopskim količinama.

Smatra se jednim od najopasnijih toksina poznatih čovečanstvu – svega nekoliko miligrama može ubiti odraslu osobu, a čak i kontakt sa veoma malom količinom može izazvati ozbiljna trovanja.

Kako ricin deluje u organizmu

Ricin napada ćelije iznutra. Kada dospe u organizam, on blokira sintezu proteina, što znači da ćelije više ne mogu da funkcionišu, pa počinju da odumiru jedna za drugom.
Kako telo ne može da zameni uništene ćelije, organi postepeno otkazuju, a smrt može nastupiti u roku od nekoliko sati do nekoliko dana, zavisno od količine otrova i načina na koji je unet.

Postoji više puteva trovanja ricinom:

Udisanjem (inhalacija) – najbrži i najopasniji put; otrov dospeva u pluća i krvotok.

Gutanje (oralni unos) – ako se seme ili prašak progutaju, otrov razara sluzokožu, jetru i bubrege.

Injekcija ili rana – otrov direktno ulazi u krv, što obično dovodi do brze smrti.

Simptomi trovanja ricinom

Znakovi trovanja obično se javljaju između 4 i 12 sati nakon izlaganja.
Zavisno od načina unošenja, simptomi mogu uključivati:

Ako je otrov udahnut:

Jak kašalj i otežano disanje

Bol u grudima

Visoka temperatura i znojenje

Otežano disanje koje prelazi u plućni edem (nakupljanje tečnosti u plućima)

Na kraju: zatajenje disanja

Ako je otrov progutan:

Jaki bolovi u stomaku, povraćanje i dijareja

Povraćanje krvi

Dehidracija i pad krvnog pritiska

Oštećenje jetre, slezine i bubrega

Na kraju: zatajenje organa i smrt

Smrt obično nastupa u roku od 36 do 72 sata nakon trovanja, u zavisnosti od doze i brzine medicinske intervencije.

Postoji li lek za ricin?

Nažalost, specifičan antidot za ricin ne postoji.
Lečenje se svodi na potporno lečenje – održavanje vitalnih funkcija i sprečavanje dehidracije i otkazivanja organa.

U bolničkim uslovima se primenjuju:

Aktivni ugalj (ako je otrov unet oralno, i ako se reaguje odmah)

Infuzije i elektroliti

Ventilacija (ako su pluća pogođena)

Lećenje šoka i oštećenja organa

U eksperimentalnim uslovima razvijaju se vakcine i antitela protiv ricina, ali nijedna terapija još nije postala standardni lek u civilnoj upotrebi.

Kako se koristi i zašto je zabranjen

Ricin je 1970-ih postao poznat u svetu kao oružje za atentate – najpoznatiji slučaj je ubistvo bugarskog disidenta Georgija Markova u Londonu 1978. godine, kada mu je otrov ubrizgan pomoću kišobrana sa skrivenom iglom.

Danas je proizvodnja, skladištenje i upotreba ricina strogo zabranjena međunarodnim konvencijama o hemijskom oružju, jer spada u kategoriju biološkog oružja masovnog uništenja.

Ricin je bezbojni, bezmirisni i nevidljivi ubica – nema specifičan lek, a i najmanja količina može biti smrtonosna.
Jedina prava zaštita je prevencija: izbegavanje kontakta sa sumnjivim supstancama i brzo reagovanje lekara u slučaju trovanja.