Prilikom posete italijanske istoričarke umestnosti Đovanele Berte Feraris di Čele, koja je posvetila svoje istraživanje ikoni Bogorodice Fileremske i objavila knjigu na tu temu, 2000. godine uspela je da vidi ikonu bez pokrova, odnosno prisustvovala je činu neovlašćenog rastavljanja ikone Bogorodice Filermose od strane radnika Narodnog muzeja Crne Gore. Tom prilikom napravila je i fotografije.

„Uz svo uvažavanje istoričarke umetnosti Đovanele Berte Feraris di Čele , kao pisca, ona je bila privatno lice a ne ovlašćena institucija za ovu vrstu stručnog posla da bi joj Narodni muzej

na njenu znatiželju izašao u susret. Dokumentom Republičke komisije za verska pitanja SR Crne Gore od 20.januara 1978.g.(Str.pov.br.3) ikona je Narodnom muzeju ustupljena : ,, na čuvanje, korišćenje i održavanje” a ne za neovlašćeno rastavljanje po želji privatnih lica. Moguće da je to rađeno od neovlašćenih lica iz Narodnog muzeja u drugim prilikama ali istoričarka umetnosti Đovanela Berta Feraris di Čele je ostavila zapis o tom skrnavljenju a moguće i fizičkom oštećenju ikoni Bogorodice Fileremske“, navodi se u ranijem tekstu dostavljenom našoj redakciji.

 

Ostatak teksta prenosimo integralno.

Antun Sbutega u knjizi IKONA VITEZOVA – ISTORIJA IKONE BOGORODICE FlLEREMSKE,

2016, na stranama 256 i 257 daje prevod zapisa istoričarka umetnosti Đovanela Berta Feraris di Čele iz njene knjige L’icona della Panaghia tes Philermou, Roma 2001, str. 18. gde piše sledeće:

„Otkrivanje ikone je bilo još jedan nezaboravan trenutak. Nakon što su podignuti delovi ’rize’, pojavilo se lice uokvireno crnim papirom stavljenim da zaštiti osnovnu ploču u kontaktu sa metalnim pokrovom.

Bez zlata i oreola koji su ga pritiskali i veštački ograničavali, lice je opet dobilo prvobitnu boju i harmoniju. Nakon što je podignut crni papir, bilo je iznenađujuće otkriće da je platno na kome je predstavljeno lice, dostupno samo kroz prozor rize zalepljeno na komad drveta koji je takođe bio oslikan.

U pitanju je

koju čine dva elementa, od kojih je jedan do tada bio potpuno nepoznat. U prvi mah, utisak koji je ostavila ova druga slika bio je vrlo loš, zato što su bili vidljivi samo neki tragovi boje koji su izbijali iz belkaste pozadine.

Nije se moglo razumeti ni da li su predstavljeni nabori na marforionu ili ukrasi nekog prestola. Nakon što sam, uz mnogo teškoća i uz razumljivo oklevanje, dobila dozvolu da fotografišem sliku, počeli smo da radimo, moram priznati sa osećajem nelagodnosti, kao da smo upravo kršili tajnu koja je vekovima bila pažljivo sakrivena pod dragocenim pokrovom, o kojoj nije bilo opisa i slika.”

Ovo dovoljno govori o odnosu Narodnog muzeja Crne Gore prema Svetinji koja im je poverena od vlasti Crne Gore ,, na čuvanje, korišćenje i održavanje”

Bonus video: